1. Ruch Polskich Uniwersytetów Ludowych wyrósł z tradycji oświeconego pozytywizmu, a jego twórcy należą do elity intelektualnej początku XX wieku. Zasady i metody wychowania oraz kształcenia chłopów sformułowali Ignacy i Zofia Solarzowie. Ich idee w ogólnym ujęciu są również obecnie aktualne i inspirujące.

2. Główne treści i cele działalności naszego ruchu zawarte są w zasadach etyki społecznej, w tworzeniu wspólnoty i więzi międzyludzkich oraz pielęgnowaniu tradycji i krzewieniu kultury. Towarzystwo Uniwersytetów Ludowych przyjęło cele te, jako uniwersalną zasadę, z którą się identyfikujemy i którą będziemy upowszechniać. Idee wychowawcze Ignacego Solarza były echem ówczesnych poglądów pedagogicznych, które i dzisiaj nie straciły aktualności. Wówczas Solarz mówił: ?Nie zmienimy radykalnie ustroju społecznego, jeżeli nie zmienimy duszy człowieka?. Towarzystwo Uniwersytetów Ludowych pragnie wychowywać człowieka w taki sposób, aby samodzielnie budował swój świat własnymi i wspólnymi siłami. Człowiek, wspólnota i praca dla innych powinny być osią programów wychowawczych i nowoczesnego kształcenia.

3. Towarzystwo Uniwersytetów Ludowych swoją działalnością służy światu humanistycznych wartości, wśród których znajdują się: szacunek dla człowieka i pomoc słabszemu, kult dla nauki i kultury oraz tolerancja, praca i wspólnota ludzi. Pragniemy, aby cele, ku którym zmierza nasza ojczyzna, służyły człowiekowi. Ważnym zadaniem Uniwersytetów Ludowych jest przygotowanie naszego społeczeństwa do życia ze świadomością istnienia kultury globalnej, jednak bez utraty własnej tożsamości oraz zachowania poczucia odrębności narodowej. Towarzystwo Uniwersytetów Ludowych broniąc prywatności sprzyja rozwojowi jednostki. Odrzucamy i potępiamy politykę bez zasad, bogactwo bez pracy, postęp technologiczny bez uwzględnienia słabszych. Przymus sukcesu narzucany młodemu pokoleniu pragniemy zastąpić wiarą w sens pracy, natomiast rywalizację współdziałaniem z drugim człowiekiem.

4. Doświadczenia Uniwersytetów Ludowych w Polsce i w świecie, ściśle związane są z realizacją humanistycznej koncepcji wychowania i samowychowania oraz ustawiczną edukacją społeczeństwa. Takie są tradycje polskiego i europejskiego ruchu uniwersytetów ludowych.

5. Tradycje i idee, które chcemy w Polsce rozwijać i upowszechniać:

Po pierwsze – rozwijać nadal humanistyczny model wychowawczy. Szczególnie rozwijać chcemy TUL-owskie sposoby samokształcenia i samowychowania. Wśród głównych wartości i norm Towarzystwa istotne miejsce zajmują: umacnianie miłości i więzi rodzinnych, patriotyzm, pracowitość oraz rozumna i aktywna postawa obywatelska, tolerancja światopoglądowo-wyznaniowa, obrona demokracji i zasad poszanowania godności ludzkiej, rzetelność i otwartość w stosunkach międzyludzkich, szacunek dla tradycji i kultury ludowej oraz środowiska przyrodniczego i zabytków, jako dziedzictwa narodowego.

Po drugie – Towarzystwo pragnie znaleźć odpowiednie miejsce w życiu kraju. Chcemy aktywnie zabierać głos, działać na rzecz rozwoju naszej gospodarki i kultury, szczególnie wychowania i edukacji. Działamy na rzecz usuwania nierówności społecznych, które dotykają środowisko wiejskie. Jesteśmy rzecznikami reform w sferze polskiej państwowości, porozumienia Polaków odnośnie dróg rozwoju kraju i sprawowania władzy.

Po trzecie – celem Towarzystwa jest praca na rzecz modernizacji wsi i rolnictwa oraz podnoszenie obywatelskiego i kulturalnego poziomu mieszkańców wsi.

Towarzystwo Uniwersytetów Ludowych jest dobrowolną, samodzielną, samorządową organizacją non profit, zrzeszającą osoby fizyczne i prawne. Jest stowarzyszeniem społeczno-kulturalnym i edukacyjnym Rzeczypospolitej Polskiej, którego działacze społecznie poświęcają swój czas i siły na rzecz wzbogacania dobra wspólnego Ojczyzny ? Polski.

Główne idee społeczno-moralne naszego Towarzystwa to:

1. Jedność i komplementarność postaw patriotycznych i obywatelskich, budzenie potrzeby udziału w działaniach społecznych oraz podnoszenie kultury materialnej, samorządowej i politycznej mieszkańców społeczności lokalnych.

2. Budzenie i rozwijanie aspiracji życiowych, twórczej wyobraźni, odwagi, wiedzy i umiejętności aktywnego uczestnictwa w rozwoju gospodarki i kultury narodowej w powiązaniu z kulturą europejską i światową.

3. Kształtowanie środowiska zawodowego rolników i innych zawodów wykonywanych na terenach wiejskich, kształtowanie opinii społecznej w tych środowiskach: sprawiedliwa ocena pracy ludzkiej, pielęgnowanie pięknych i szlachetnych obyczajów.

4. Samokształcenie i samowychowanie obywatelskie, zapewniające dojrzały i twórczy udział we współrządzeniu krajem, zgodny z przyjętym modelem edukacji. W realizacji, którego placówki wychowawczo-edukacyjne typu uniwersytety ludowe powinny odegrać istotną rolę. Edukacja, bowiem jest podstawowym instrumentem osiągania dobrobytu i postępu cywilizacyjnego.

5. Rozwijanie współpracy międzynarodowej w zakresie kultury i edukacji, szczególnie z krajami i narodami, w których działają uniwersytety ludowe. Temu celowi sprzyja przynależność Polski do Unii Europejskiej. Jest to wielka szansa dla Towarzystwa, która wymaga dużego wysiłku edukacyjnego w celu opanowania języków obcych, zaznajomienia się z kulturami i tradycjami, historią i obyczajami wielu narodów.

6. Najważniejsze zadanie, jakie legło u narodzin uniwersytetów ludowych wymaga obecnie przedefiniowania w duchu wyzwań, jakie stoją przed tworzącym się społeczeństwem informatycznym.

Wychowanie obywatelskie pragniemy prowadzić odrzucając zarówno kosmopolityzm jak i nacjonalizm. Chcemy przyczyniać się do lepszego poznania historii całej Europy i rozbudzania uczuć patriotyzmu. Nasze Towarzystwo będzie dążyć do zaktywizowania swojej obecności w szkołach.

Ideę aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym pragniemy urzeczywistniać we współpracy ze wszystkimi, którym leży na sercu dobro młodzieży i całego kraju. Ponawiamy postulat włączenia uniwersytetów ludowych w system edukacji w Polsce i stworzenie tej formie pracy pozaszkolnej organizacyjnego i finansowego wsparcia ze strony zarówno czynników państwowych jak i samorządowych.

7. Z uznaniem odnosimy się do postawy samorządów lokalnych wspierających naszą działalność, dzięki którym realizujemy wiele spotkań, seminariów i imprez organizowanych przez Towarzystwo Uniwersytetów Ludowych RP.

8. Mamy świadomość, że od trudu i mądrości nauczycieli zależy w dużym stopniu rozbudzenie zainteresowania młodzieży szkolnej uczestnictwem w działalności Towarzystwa Uniwersytetów Ludowych Rzeczypospolitej Polskiej. Wielkie uznanie należy się nauczycielom, którzy zasilają szeregi naszego Towarzystwa, nie szczędząc przykładnego zaangażowania w jego działalność.

9. Wpisujemy się w najlepsze polskie tradycje, z pełnym szacunkiem odnosząc się do dokonań pokoleń w przeszłości, ale przede wszystkim patrzymy z troską w przyszłość, pragnąc wszechstronnego i szybkiego rozwoju kraju.